Koordynator Zespołów Ratownictwa Medycznego |
|
mgr Tomasz Szurek lic. ratownictwa medycznego |
|
telefon | (18) 20-26-104 |
szurektomasz@szpital.gorlice.pl |
Zespoły ratownictwa medycznego (ZRM) to jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, które poza szpitalem udzielają pomocy medycznej osobom |
|||||
Szpital Specjalistyczny im. H. Klimontowicza w Gorlicach dysponuje 5 podstawowymi Zespołami Ratownictwa Medycznego stacjonujących w: • Gorlicach – 2 zespoły (całodobowo) • Biecz – 1 zespół (w godzinach 7:00-23:00) • Uście Gorlickie – 1 zespół (całodobowo) • Łużna – 1 zespół (całodobowo) |
|||||
W skład Zespołów Ratownictwa Medycznego wchodzą osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych: |
|||||
Zakres wykonywanych czynności. |
|||||
Karetki pogotowia ratunkowego służą do ratowania życia i zdrowia ludzi. Nie wzywaj pogotowia ratunkowego, gdy potrzebujesz transportu sanitarnego. |
Kierownik Laboratorium | |
mgr Elżbieta Grodecka Specjalista mikrobiologii medycznej |
|
telefon | (18) 35-53-327 |
mikrobiologia@szpital.gorlice.pl |
Kierownik Działu Transportu
inż. Piotr Niziołek
Koordynator Zespołów Ratownictwa Medycznego:
mgr lic. rat. med. Tomasz Szurek
Inspektor Transportu Sanitarnego:
inż. Kacper Radzik
Ratownicy medyczni:mgr lic. rat. med. Apola Albert
lic. rat. med. Apola Roman
lic. rat. med. Barbarzak Marcin
lic. rat. med. Białoń Małgorzata
rat. med. Biłos Jacek
mgr lic. rat. med. Bogdan Mateusz
rat. med. Bolek Janusz
lic. rat. med. Bożek Wojciech
rat. med. Czapka Henryk
lic. rat. med. Czerkies Tomasz
lic. rat. med. Domin Stanisław
rat. med. Dubiel Michał
mgr lic. rat. med. Dyląg Jacek
rat. med. Eustachiewicz Marek
lic. rat. med. Ferenc Krystian
lic. rat. med. Glista Jakub
lic. rat. med. Gołąbek Wojciech
lic. rat. med. Gościński Dawid
lic. rat. med. Gotfryd Tomasz
lic. rat. med. Górski Łukasz
rat. med. Gryboś Wiesław
lic. rat. med. Hejmej Robert
lic. rat. med. Homoncik Paweł
rat. med. Igielski Marian
mgr lic. rat. med. Janek Patryk
mgr lic. rat. med. Janik-Geroch Katarzyna
mgr lic. rat. med. Juszczak Andrzej
lic. rat. med. Kalisz Krzysztof
rat. med. Karaś Adam
lic. rat. med. Karp Fabian
rat. med. Klocko Dariusz
lic. rat. med. Kolbusz Ireneusz
rat. med. Kostrzewa Grzegorz
mgr lic. rat. med. Koszyk Krzysztof
lic. rat. med. Kozioł Wiesław
rat. med. Krok Krzysztof
lic. rat. med. Lewiński Kamil
lic. rat. med. Lisowicz Rafał
rat. med. Lubaś Marek
mgr lic. rat. med. Mazurek Daniel
lic. rat. med. Mordarski Bartłomiej
lic. rat. med. Młynarczyk Mateusz
mgr lic. rat. med. Narewski Marcin
lic. rat. med. Ogorzałek Kamil
mgr lic. rat. med. Orlof Piotr
lic. rat. med. Orzechowski Dominik
lic. rat. med. Pikuła Paweł
rat. med. Pikusa Maksymilian
rat. med. Podgórski Wojciech
lic. rat. med. Podlasek Sławomir
rat. med.Przewoźnik Rafał
rat. med. Przybyłowicz Adam
mgr lic. rat. Przybyłowicz Andrzej
lic. rat. Przybyłowicz Marcin
lic. rat. Rączka Mateusz
mgr lic. rat. med. Rode Mariusz
lic. rat. med. Siuta Robert
lic. rat. med. Skrobot Marek
lic. rat. med. Smoleń Kamil
rat. med. Smoła Leszek
mgr lic. rat. med. Stępień Maciej
rat. med. Strokosz Mariusz
lic. rat. med. Stukus Jakub
rat. med. Szafrański Piotr
rat. med. Szufnara Zygmunt
rat. med. Szurek Leszek
lic. rat. med. Szymański Marcin
lic. rat. med. Śliwa Jakub
lic. rat. med. Świgut Michał
lic. rat. med. Tenerowicz Jakub
mgr lic. rat. med. Tokarski Marcin
lic. rat. med. Wagner Paweł
lic. rat. med. Wajda Kamil
lic. rat. med. Wijacki Grzegorz
rat. med. Wojnarski Paweł
rat. med. Wojnarski Piotr
lic. rat. med. Wojtas Ireneusz
lic. rat. med. Wszołek Aleksandra
lic. rat. med. Zbylicki Krzysztof
Pielęgniarze systemu:
lic. piel. Cieśla Sławomir
mgr piel. Łaś Mariusz – specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
mgr piel. Orzechowski Tomasz – specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
mgr piel. Pastuszak Piotr – specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
mgr piel. Woźniak Erwin – specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
Kierowcy:
Abram Marek
Bednarz Paweł
Chmiel Leszek
Kaszałowicz Waldemar
Mituś Andrzej
Kierowca- mechanik:
Chmiel Marek
Personel medyczny
W skład zespołów ratownictwa medycznego wchodzą osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych:
- co najmniej dwie w podstawowym ZRM: pielęgniarka systemu i/lub ratownik medyczny,
- trzy w specjalistycznym ZRM: lekarz systemu, pielęgniarka systemu i/lub ratownik medyczny.
Lekarz systemu
Lekarz systemu to lekarz, który:
posiada specjalizację lub tytuł specjalisty w dziedzinie: anestezjologii i intensywnej terapii, medycyny ratunkowej lub neurologii albo lekarz po drugim roku specjalizacji w tej dziedzinie, który kontynuuje szkolenie specjalizacyjne, lub
posiada specjalizację lub tytuł specjalisty w dziedzinie: chorób wewnętrznych, kardiologii, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, ortopedii i traumatologii lub pediatrii
lub
w ramach szkolenia specjalizacyjnego ukończył moduł podstawowy w dziedzinie: chorób wewnętrznych, pediatrii lub chirurgii ogólnej i kontynuuje lub zakończył szkolenie specjalizacyjne oraz uzyskał tytuł specjalisty.
Lekarze systemu będący w trakcie odbywania specjalizacji w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, medycyny ratunkowej lub neurologii (wymienieni w art. 3 pkt 3 lit. a ustawy o PRM), zgodnie z art. 16r ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2021 r. poz. 790 ze zm.), w okresie 5 lat od dnia potwierdzenia zakończenia szkolenia specjalizacyjnego albo od dnia wydania decyzji o uznaniu dorobku naukowego i zawodowego pozostaną lekarzami systemu. W odniesieniu do lekarzy, w przypadku których status lekarza jest uzależniony od posiadania specjalizacji, czyli specjalistów: chorób wewnętrznych, kardiologii, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, ortopedii i traumatologii lub pediatrii (art. 3 pkt 3 lit. b) ustawy o PRM), przepis art. 16r ust. 11 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty nie będzie miał zastosowania.
Pielęgniarka systemu
Pielęgniarka systemu to pielęgniarka, która:
- ma tytuł specjalisty lub specjalizuje się w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii
lub
- ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii oraz ma co najmniej trzyletni staż pracy na oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, w izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym.
Ratownik medyczny
Ratownik medyczny to osoba, która:
- ukończyła trzyletnie studia wyższe I stopnia na kierunku ratownictwo medyczne albo dwuletnią szkołę policealną* i uzyskała tytuł ratownika medycznego.
* Od roku 2013 nie prowadzi się naboru do szkół policealnych kształcących w zawodzie ratownika medycznego. Obecnie kształcenie ratowników medycznych odbywa się jedynie na studiach wyższych pierwszego stopnia (licencjat).
Wojewódzki koordynator ratownictwa medycznego
Wojewódzkiego koordynatora ratownictwa medycznego (WKRM) zatrudnia wojewoda spośród:
- lekarzy systemu,
- ratowników medycznych lub
- pielęgniarek systemu.
Warunkiem koniecznym do pełnienia funkcji wojewódzkiego koordynatora ratownictwa medycznego przez ratownika medycznego lub pielęgniarkę systemu jest:
- ukończenie studiów drugiego stopnia oraz
- posiadanie co najmniej 4-letniego doświadczenie w pracy na stanowisku dyspozytora medycznego.
Zadania WKRM
Do zadań należy m .in.:
- współpraca z dyspozytorem medycznym wskazanym przez kierownika podmiotu leczniczego zatrudniającego dyspozytora medycznego;
- koordynacja współpracy dyspozytorów medycznych w przypadku zdarzeń, która wymagała użycia jednostek systemu spoza jednego rejonu operacyjnego;
- rozstrzyganie sporów dotyczących przyjęcia osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przez szpital od zespołu ratownictwa medycznego;
- uczestnictwo w pracach wojewódzkiego zespołu zarządzania kryzysowego;
- współpraca z innymi wojewódzkimi koordynatorami ratownictwa medycznego oraz z centrami zarządzania kryzysowego.
Medyczne czynności ratunkowe, które mogą być wykonywane samodzielnie przez ratownika medycznego i pielęgniarkę systemu:
- Ocena stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania i decyzji o podjęciu lub odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych.
- Układanie pacjenta we właściwej pozycji uzależnionej od stanu pacjenta lub odniesionych obrażeń.
- Podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i dzieci.
- Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.
- Przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych.
- Odsysanie dróg oddechowych.
- Podjęcie tlenoterapii biernej lub wspomagania oddechu lub wentylacja mechaniczna.
- Intubacja dotchawicza w laryngoskopii bezpośredniej w nagłym zatrzymaniu krążenia przez usta lub przez nos, bez użycia środków zwiotczających oraz prowadzenie wentylacji zastępczej.
- Defibrylacja zautomatyzowana lub ręczna na podstawie EKG.
- Wykonanie EKG.
- Wykonanie przezskórnej elektrostymulacji serca w bradyarytmiach oraz kardiowersji w tachyarytmiach, w przypadku pacjentów niestabilnych hemodynamicznie.
- Monitorowanie czynności układu oddechowego i układu krążenia nieinwazyjnymi metodami.
- Kaniulacja żył obwodowych kończyn górnych i dolnych oraz żyły szyjnej zewnętrznej (polega na założeniu wenflonu do żyły).
- Wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu.
- Podawanie leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną, dotchawiczą, doustną, doodbytniczą i wziewną oraz doszpikową, przy użyciu gotowego zestawu.
- Odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.
- Oznaczanie poziomu parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu, w tym w szczególności: poziomu glukozy w surowicy, elektrolitów w surowicy, badania gazometrycznego krwi włośniczkowej.
- Opatrywanie ran, tamowanie krwotoków, unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń, unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego.
- Odebranie nagłego porodu w warunkach pozaszpitalnych.
- Segregacja medyczna.
- Podejmowanie działań zabezpieczających w celu ograniczenia skutków zdrowotnych zdarzenia.
- Przygotowanie pacjenta i opieka medyczna podczas transportu.
- Podawanie leków.
- Pobieranie materiału z górnych dróg oddechowych od pacjenta oraz wykonywanie testu antygenowego na obecność wirusa SARS-CoV-2 w okresie ogłoszenia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego wywołanych tym wirusem.
Czynności ratunkowe, które mogą podjąć ratownik medyczny i pielęgniarka systemu pod nadzorem lekarza:
- Intubacja dotchawicza w laryngoskopii bezpośredniej w przypadku innym niż nagłe zatrzymanie krążenia z użyciem środków zwiotczających.
- Cewnikowanie pęcherza moczowego.
- Zakładanie sondy żołądkowej i płukanie żołądka.
- Podawanie na zlecenie lekarza leków określonych w rozporządzeniu i innych.
- Ratownik medyczny jest również uprawniony do kwalifikowania pacjentów do szczepienia przeciw COVID-19 oraz wykonywania szczepień przeciwko COVID-19.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym Dz.U. 2021 poz. 2053
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2019 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego Dz.U. 2022 poz. 863
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego Dz. U. z 2017 r. poz. 497
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 kwietnia 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 Dz.U. 2022 poz. 1410
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 Dz.U. 2020 poz. 2212
Pierwsza pomoc
Jeżeli zauważysz osobę znajdującą się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jesteś świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności masz obowiązek niezwłocznego i skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu, dzwoniąc pod numery 999 lub 112.
Ponadto zgodnie z art. 162 § 1 Kodeksu karnego: Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Nie poniesiesz odpowiedzialności za ewentualne błędy popełnione w trakcie udzielania pomocy w sytuacji, jeśli kierowałeś się dobrą wolą. Nie popełnisz przestępstwa, jeżeli nie udzielisz pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których jest możliwa niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej (art. 162 § 2 Kodeksu karnego).
Sposób postępowania na miejscu zdarzenia
Nie zwlekaj z udzieleniem pierwszej pomocy, ponieważ często sekundy decydują o ludzkim życiu. Zachowaj spokój. Jeżeli nie wiesz, jak sobie poradzić, od razu wezwij pomoc.
Oceń sytuację
- Zadbaj o własne bezpieczeństwo, bezpieczeństwo poszkodowanego oraz świadków zdarzenia.
- Jeśli miejsce zdarzenia stanowi zagrożenie dla Ciebie lub nie możesz się odpowiednio zabezpieczyć, nie podchodź do poszkodowanego, lecz wezwij pomoc, dzwoniąc na podane niżej numery alarmowe.
- Głośno wołaj o pomoc, aby zapewnić sobie wsparcie innych świadków zdarzenia.
- Jeśli na podstawie obserwacji poszkodowanego stwierdzisz, że istnieje zagrożenie dla jego zdrowia lub życia, wezwij wykwalifikowane służby ratunkowe, dzwoniąc pod numer alarmowy:
- 112 – numer alarmowy wspólny dla wszystkich służb,
- 999 – Pogotowie Ratunkowe,
- 998 – Straż Pożarna,
- 997 – Policja.
Oceń stan poszkodowanego
- Jeżeli dysponujesz rękawiczkami z apteczki – załóż je, jeśli nie – asekuruj się np. dostępną folią, szczególnie w obecności krwi, staraj się unikać kontaktu z wydzielinami poszkodowanego.
- Delikatnie potrząśnij poszkodowanego za ramiona.
- Głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku?”.
Jeśli poszkodowany jest przytomny, reaguje prawidłowo
- Zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo.
- Dowiedz się jak najwięcej o stanie jego zdrowia (co się stało, co mu dolega, na co choruje).
- W razie konieczności wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
- Zawsze możesz otrzymać wsparcie dyspozytora medycznego – poinstruuje Cię, jak masz udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu.
- Regularnie oceniaj stan poszkodowanego do chwili przybycia zespołu ratownictwa medycznego.
Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, nie reaguje
- Głośno zawołaj o pomoc, bez oddalania się od poszkodowanego.
- Usuń z dróg oddechowych widoczne ciała obce i zanieczyszczenia.
- Udrożnij drogi oddechowe: odegnij głowę i wysuń żuchwę do przodu.
- Przez 10 sekund sprawdzaj oddech – przyłóż policzek do ust poszkodowanego w taki sposób, abyś mógł jednocześnie usłyszeć, wyczuć oddech i obserwować, czy unosi się klatka piersiowa poszkodowanego. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prawidłowego oddechu działaj tak, jakby był nieprawidłowy.
- Jeśli poszkodowany oddycha prawidłowo
- Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (bocznej).
- Wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
- Regularnie oceniaj jego stan.
- Jeśli poszkodowany oddycha nieprawidłowo (oddech rzadki i/lub nieregularny) lub oddech jest nieobecny
- Wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112, lub poproś kogoś o wezwanie pomocy oraz przyniesienie AED (automatycznego defibrylatora), jeśli jest dostępny. Pozostaw poszkodowanego tylko wtedy, gdy nie masz innej możliwości wezwania pomocy.
- Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej, tj. ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego (dolna połowa mostka poszkodowanego), nadgarstek drugiej dłoni ułóż na grzbiecie pierwszej, spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nacisk nie będzie kierowany na żebra poszkodowanego, utrzymuj ramiona wyprostowane, uciskaj klatkę piersiową na głębokość ok 5 cm, ale nie więcej niż 6 cm.
- Jeśli nie możesz lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, możesz wykonywać tylko masaż zewnętrzny serca, uciskając klatkę piersiową z częstością co najmniej 100 i maksymalnie 120 uciśnięć na minutę. Zwiększy to powodzenie akcji ratunkowej wykonywanej przez wykwalifikowane służby, a tym samym szanse poszkodowanego na przeżycie.
Masaż zewnętrzny serca
- Nie uciskaj górnej części brzucha ani dolnego końca mostka.
- Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej z częstotliwością co najmniej 100/min. (nie przekraczając 120/min.).
- Jeśli decydujesz się na połączenie uciskania klatki piersiowej z oddechami, to po 30 uciśnięciach klatki piersiowej ponownie udrożnij drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy do tyłu i wysunięcie żuchwy do przodu.
- Wykonaj 2 oddechy ratownicze, tj. zaciśnij nos poszkodowanego kciukiem i placem wskazującym, wdmuchuj powietrze do jego ust tak, aby powodować widoczne unoszenie się klatki piersiowej; dwa wdechy trwające nie dłużej niż 1s powinny następować bezpośrednio po sobie i trwać łącznie nie dłużej niż 5 sekund. Jeśli chcesz uniknąć bezpośredniego kontaktu ze skórą poszkodowanego, użyj masek jednorazowych.
- Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2.
- Przerwij resuscytację krążeniowo-oddechową tylko wtedy, gdy poszkodowany zacznie reagować (poruszy się, otworzy oczy, zacznie prawidłowo oddychać) albo gdy przybędzie zespół ratownictwa medycznego lub inne służby ratunkowe lub gdy opadniesz z sił.
Jeśli poszkodowanym jest dziecko
- Usuń z dróg oddechowych widoczne ciała obce i zanieczyszczenia.
- Udrożnij drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy do tyłu i wysunięcie żuchwy do przodu.
- Przez 10 sekund sprawdzaj oddech – przyłóż policzek do ust poszkodowanego w taki sposób, aby móc jednocześnie wyczuć oddech i obserwować, czy unosi się klatka piersiowa poszkodowanego.
- Wykonaj najpierw 5 oddechów ratowniczych.
- Rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową w sekwencji: 15 uciśnięć klatki piersiowej (ułóż nadgarstek jednej ręki w dolnej połowie mostka, unieś palce, aby upewnić się, że nie uciskasz żeber) i 2 oddechy ratownicze.
- Jeśli nie masz przeszkolenia w udzielaniu pierwszej pomocy dzieciom, używaj sekwencji postępowania, jak u osób dorosłych, ponieważ jeśli nie podejmiesz żadnych działań, szansa na przeżycie dziecka będzie niewielka.
- U małych dzieci wykonuj oddechy ratownicze, obejmując swoimi ustami jednocześnie nos i usta dziecka (jeśli chcesz uniknąć bezpośredniego kontaktu ze skórą poszkodowanego, możesz użyć gazy lub innego materiału), uciskanie klatki piersiowej u niemowląt wykonuj opuszkami dwóch palców.
Pozycja bezpieczna (boczna)
Pozycję boczną stosuje się u poszkodowanych nieprzytomnych, ale oddychających prawidłowo. Pozycja bezpieczna powinna być stabilna, jak najbliższa ułożeniu na boku z odgięciem głowy i brakiem ucisku na klatkę piersiową, aby nie utrudniać oddychania. Nie wolno układać w tej pozycji ofiar wypadków lub innych osób, u których podejrzewany jest uraz kręgosłupa.
Aby ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej, wykonaj następujące czynności:
- jeśli poszkodowany nosi okulary – zdejmij je;
- uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, że leży na plecach i obie nogi ma wyprostowane;
- rękę bliższą Tobie ułóż pod katem prostym w stosunku do ciała i zegnij w łokciu tak, aby dłoń ręki była skierowana do góry;
- dalszą rękę przełóż w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stroną grzbietową przy bliższym tobie policzku poszkodowanego;
- drugą ręką chwyć za dalszą nogę poszkodowanego (tuż powyżej kolana) i podciągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża;
- złap dalszą rękę poszkodowanego w taki sposób, aby palce dłoni poszkodowanego przeplatały się z Twoimi;
- przytrzymując dłoń dociśniętą do policzka, pociągnij za dalszą nogę tak, aby poszkodowany obrócił się na bok w Twoim kierunku;
- odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, aby poprawić drożność dróg oddechowych i ułatwić oddychanie poszkodowanemu;
- oceń oddech oraz monitoruj stan poszkodowanego.
Automatyczny defibrylator zewnętrzny (AED)
- Jeżeli na miejscu zdarzenia dostępny jest AED, nie bój się go użyć. AED jest bezpieczny i skuteczny także w Twoich rękach. Bez opóźnienia stosuj się do jego głosowych zaleceń. Standardowy automatyczny defibrylator zewnętrzny jest odpowiedni dla osób dorosłych i dzieci powyżej 8 lat.
- Upewnij się, że Ty, poszkodowany i pozostali świadkowie zdarzenia jesteście bezpieczni.Oceń stan poszkodowanego.
- Jeśli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha prawidłowo, poproś kogoś o wezwanie pomocy oraz przyniesienie AED, jeśli jest dostępny.Prowadź resuscytację krążeniowo-oddechową w sekwencji 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze.
- Jeżeli jesteś sam, a AED jest w pobliżu, rozpocznij od jego podłączenia.
- Włącz go i naklej elektrody na odsłoniętą klatkę piersiową poszkodowanego.
- Jeśli pomocy udziela więcej niż jedna osoba, prowadź resuscytację krążeniowo-oddechową podczas naklejania elektrod przez inną osobę.
- Postępuj zgodnie z poleceniami głosowymi/wizualnymi AED bez opóźnienia.
- Upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego, gdy AED przeprowadza analizę rytmu.
- Jeżeli wyładowanie jest zalecane:
- upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego,
- naciśnij przycisk defibrylacji zgodnie z poleceniem,
- po wyładowaniu natychmiast rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową,
- kontynuuj postępowanie zgodnie z dalszymi poleceniami głosowymi/wizualnymi AED.
- Jeżeli wyładowanie nie jest zalecane:
- niezwłocznie rozpocznij resuscytację
- krążeniowo-oddechową,
- kontynuuj postępowanie zgodnie z dalszymi poleceniami głosowymi/wizualnymi AED.
- Postępuj zgodnie z poleceniami AED do chwili, gdy:
- poszkodowany zacznie reagować (poruszy się, otworzy oczy, zacznie prawidłowo oddychać),
- przybędzie zespół ratownictwa medycznego lub inne służby ratunkowe,
- opadniesz z sił.
Sposób udzielania pierwszej pomocy w wybranych nagłych wypadkach
Na każdym etapie udzielania pierwszej pomocy rozważ wezwanie zespołu ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Stłuczenie
- Przyłóż zimny okład na stłuczone miejsce.
- Stłuczoną kończynę unieruchom w pozycji, jaką wybierze sobie poszkodowany – takiej, która sprawia mu najmniejszy ból.
- W razie silnego bólu podaj leki przeciwbólowe.
- Jeśli zajdzie taka potrzeba, skonsultuj się z lekarzem.
Zranienie
- Zatrzymaj krwotok z rany poprzez uciśnięcie miejsca krwawienia za pomocą jałowego opatrunku.
- Oczyść ranę z ziemi i drobnych ciał obcych.
- Umyj ranę wodą z mydłem, przemyj środkiem dezynfekującym.
- Załóż jałowy opatrunek, zbliżając brzegi rany.
- Zabandażuj ranę.
- W razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem (profilaktyka przeciwtężcowa).
- Dużych, ostrych przedmiotów nie usuwaj z rany; unieruchom je i pozostaw do czasu przyjazdu personelu medycznego.
Złamanie
- Unieruchom kończynę.
- Złamaną rękę podwieś na chuście lub bandażu.
- Złamaną nogę połóż na deseczce i unieruchom bandażem.
- Ustabilizuj złamaną nogę, mocując ją do zdrowej nogi za pomocą bandaża.
- Jeśli załamie jest otwarte, opatrz ranę za pomocą jałowego opatrunku z gazy; pamiętaj, aby nie wciskać do środka odłamków kostnych.
- Wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999.
Zwichnięcie
- Przyłóż zimny okład na zwichnięty staw.
- Unieruchom w pozycji, jaką wybierze sobie poszkodowany.
- W razie silnego bólu podaj leki przeciwbólowe.
- Jeśli zajdzie taka potrzeba, wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Krwotok z rany
- Załóż jałowy opatrunek na ranę.
- Zastosuj miejscowy ucisk na ranę.
- Unieś zranioną kończynę powyżej tułowia.
- Jeśli zajdzie taka potrzeba, wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Omdlenie
- Ułóż poszkodowanego na plecach z nogami uniesionymi wyżej niż tułów.
- Zastosuj zimne okłady na twarz.
- Jeżeli utrata świadomości lub splątanie (utrudniony kontakt słowny z poszkodowanym) przedłuża się, wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Uraz kręgosłupa
- Jeśli poszkodowany jest przytomny, ale podejrzewasz uraz kręgosłupa, nie ruszaj go.
- Pozostaw go w pozycji zastanej, unikaj przenoszenia poszkodowanego.
- Wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
- Jeżeli zajdzie potrzeba przeniesienia chorego, możesz to zrobić tylko przy użyciu noszy lub szerokiej deski, nie zmieniając płaszczyzny ciała poszkodowanego w czasie przenoszenia.
Porażenie prądem
- Nie dotykaj osoby porażonej prądem, zanim nie odłączysz jej od źródła prądu.
- Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie.
- Zabezpiecz siebie przed porażeniem (użyj do tego np. drewnianego kija, włóż gumowe rękawice).
- Sprawdź stan poszkodowanego – czy jest przytomny, czy oddycha.
- Wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
- Jeśli poszkodowany nie oddycha prawidłowo, wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 oddechy ratownicze, kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w sekwencji 30:2 lub jedynie uciskanie klatki piersiowej z częstością 100 – 120/min.
- Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha prawidłowo, ułóż go w pozycji bocznej.
- Załóż opatrunek na oparzone miejsce.
- Pozostań z poszkodowanym do czasu przybycia zespołu ratownictwa medycznego.
Oparzenia
- Jeśli zajdzie taka potrzeba, wezwij straż pożarną, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 998.
- Ochładzaj oparzoną część ciała czystą wodą o temperaturze ok. 20°C od 10 do 20 minut.
- Zabezpiecz oparzoną część ciała jałowym opatrunkiem.
- W razie silnego bólu podaj leki przeciwbólowe.
- Jeśli oparzenie jest rozlegle, wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999.
- Jeśli oparzona jest ręka, zdejmij biżuterię – zanim narastający obrzęk to uniemożliwi.
- W przypadku oparzeń chemicznych natychmiast usuń zanieczyszczone ubranie (przed rozpoczęciem polewania wodą).
- Jeśli ubranie jest wtopione w ciało, to nie zrywaj go, tylko wytnij ubranie wokół rany.
Krwawienie z nosa
- Posadź poszkodowanego z głową lekko pochyloną do przodu.
- Poszkodowany powinien oddychać ustami.
- Na kark i czoło przyłóż zimy okład, np. ręcznik nasączony zimną wodą lub kostki lodu owinięte w materiał.
- Przyłóż do nosa gazik lub chusteczkę, uciśnij krwawiące nozdrze i utrzymuj ucisk przez ok 10 minut.
- Jeśli krwotok z nosa jest silny, nie ustępuje po wykonaniu wymienionych czynności (trwa dłużej niż 15 – 20 minut) lub doszło do urazu głowy, szyi albo gdy występują zaburzenia świadomości, należy wezwać zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112.
Ciało obce w drogach oddechowych
U dorosłego
- Zachęcaj poszkodowanego do kaszlu.
- Jeśli to nie spowoduje usunięcia ciała obcego, pochyl go do przodu i wykonaj do 5 energicznych uderzeń nadgarstkiem w okolicę międzyłopatkową, stojąc za poszkodowanym.
- Jeśli to nie spowoduje usunięcia ciała obcego, stań blisko za poszkodowanym, pochyl go do przodu, przyłóż swoje splecione ręce w okolice nadbrzusza i dynamicznie uciskaj do 5 razy jego nadbrzusze (w okolicy połowy odległości pomiędzy pępkiem a końcem mostka).
- Jeśli te czynności nie spowodują usunięcia ciała obcego z dróg oddechowych, kontynuuj uderzenia w okolicę międzyłopatkową na przemian z uciśnięciami nadbrzusza.
- Jeśli poszkodowany straci przytomność:
- bezpiecznie ułóż go na ziemi,
- wezwij zespół ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112,
- rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową w sekwencji: 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 oddechy ratownicze.
U dziecka przytomnego
- W przypadku nieefektywnego kaszlu wykonaj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową.
- Niemowlę ułóż głową w dół na własnym przedramieniu, następnie wykonaj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową.
- Jeśli uderzenia w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne, wykonaj uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt, a u dzieci starszych – uciśnięcia nadbrzusza.
- Kontynuuj powyższe czynności w sekwencji: 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową, 5 uciśnięć nadbrzusza do momentu wydalenia ciała obcego
U dziecka nieprzytomnego
- Udrożnij drogi oddechowe, wykonaj 2 oddechy ratownicze, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową: 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 oddechy ratownicze (Źródło – wytyczne Polskiej Rady Resuscytacji z 2010 r.)
Źródło:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/sposob-udzielania-pierwszej-pomocy-w-wybranych-naglych-wypadkach
https://www.gov.pl/web/zdrowie/sposob-postepowania-na-miejscu-zdarzenia
Transport sanitarny
Jeśli nie możesz skorzystać z transportu publicznego ze względu na stan zdrowia, a potrzebujesz natychmiastowego leczenia w innej placówce leczniczej, możesz skorzystać z bezpłatnego transportu sanitarnego
Jeżeli natomiast jesteś zdolny do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale wymagasz pomocy przy korzystaniu z transportu publicznego lub wymagasz pojazdu dostosowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnością, przysługuje Ci płatny transport. Jest on częściowo płatny w przypadku leczenia:
- chorób krwi i narządów krwiotwórczych
- chorób nowotworowych
- chorób oczu
- chorób przemiany materii
- chorób psychicznych i zaburzeń zachowania
- chorób skóry i tkanki podskórnej
- chorób układu krążenia
- chorób układu moczowo-płciowego
- chorób układu nerwowego
- chorób układu oddechowego
- chorób układu ruchu
- chorób układu trawiennego
- chorób układu wydzielania wewnętrznego
- chorób zakaźne i pasożytnicze
- urazów i zatruć
- wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych.
NFZ pokrywa w takich przypadkach 40 proc. kosztów przejazdu.
W innych przypadkach musisz zapłacić sam pełne koszty transportu.
Lekarz lub felczer musi Ci wystawić skierowanie, żebyś mógł skorzystać z transportu sanitarnego.
Karetki pogotowia ratunkowego służą do ratowania życia i zdrowia ludzi. Nie wzywaj pogotowia ratunkowego, gdy potrzebujesz transportu sanitarnego.
Transport sanitarny w POZ
Bezpłatny transport sanitarny w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) przysługuje pacjentom w następujących sytuacjach:
- kiedy zachodzi konieczność leczenia określonego schorzenia w innej placówce leczniczej – z wyłączeniem stanów nagłego zagrożenia zdrowia lub życia
- dla zachowania ciągłości leczenia przez lekarza POZ.
Świadczenie obejmuje przejazd z miejsca zamieszkania pacjenta do świadczeniodawcy i z powrotem. Zasady odpłatności są takie same jak w przypadku opisanego wcześniej transportu sanitarnego.
Skierowanie na transport sanitarny POZ wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
Transport sanitarny „daleki” w POZ
Z transportu „dalekiego” w POZ możesz skorzystać w następujących sytuacjach:
- kiedy z przyczyn losowych musiałeś skorzystać z pomocy medycznej w szpitalu za granicą, a Twój stan zdrowia w momencie wypisu ze szpitala jest stabilny, ale nie pozwala na samodzielny powrót do domu. Zostaniesz przewieziony od granicy Polski do miejsca Twojego zamieszkania
- kiedy z przyczyn losowych musiałeś skorzystać z pomocy medycznej w zagranicznym szpitalu, ale wymagasz kontynuacji leczenia w kraju, a stan Twojego zdrowia pozwala na uzyskanie wypisu i nie ma medycznych przeciwwskazań do przewozu ambulansem. Przysługuje Ci transport od granicy Polski do szpitala, który jest położony najbliżej Twojego domu i w którym możliwe jest kontynuowanie leczenia
- kiedy z przyczyn uzasadnionych medycznie musisz korzystać ze świadczeń konkretnej poradni specjalistycznej oddalonej od miejsca zamieszkania o więcej niż 120 km „tam i z powrotem”, a ogólny stan Twojego zdrowia nie pozwala na samodzielne dotarcie do poradni. Transport przysługuje wtedy z Twojego miejsca zamieszkania do najbliższego świadczeniodawcy, który udzieli Ci świadczeń, i z powrotem
- kiedy musisz ze względów medycznych korzystać z wysokospecjalistycznych świadczeń ambulatoryjnych, które realizowane są jedynie przez niektóre poradnie, do których odległość z miejsca Twojego zamieszkania przekracza 120 km „tam i z powrotem”, a Twój ogólny stan zdrowia nie pozwala na samodzielny dojazd do poradni. Transport przysługuje wtedy od miejsca zamieszkania do poradni i z powrotem.
Aby skorzystać z transportu sanitarnego „dalekiego” w POZ, powinieneś (Ty lub Twoja rodzina albo opiekun prawny) wystąpić z wnioskiem do dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ. Wniosek taki należy złożyć w oddziale Funduszu, do którego należysz. Po rozpatrzeniu wniosku dyrektor oddziału Funduszu wyda pisemnie stosowną decyzję.
W przypadku transportu związanego z leczeniem poza granicami kraju, do wniosku należy dołączyć zaświadczenie sporządzone w języku polskim, a przygotowane przez zagraniczny szpital, który realizował leczenie.
W przypadku transportu związanego z leczeniem specjalistycznym w kraju należy dołączyć do wniosku zaświadczenie z poradni specjalistycznej, która ma wykonać świadczenie.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (U. 2021 poz. 1285)
- Zarządzenie Nr 77/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 grudnia 2019 r. (Zarządzenie Nr 77/2019/DSOZ)
Zespoły ratownictwa medycznego
Zespoły ratownictwa medycznego (ZRM) to jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, które poza szpitalem udzielają pomocy medycznej osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Może to być np. udar mózgu, zawał serca, upadek z wysokości czy wypadek komunikacyjny.
Zespoły ratownictwa medycznego dzielą się na:
- zespoły specjalistyczne – co najmniej trzy osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym lekarz systemu oraz pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny;
- zespoły podstawowe – co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny;
- zespoły lotnicze – co najmniej trzy osoby, w tym co najmniej jeden pilot zawodowy, lekarz systemu oraz ratownik medyczny lub pielęgniarka systemu.
Zespół ratownictwa medycznego przewozi osobę wymagającą pomocy medycznej z miejsca zdarzenia do:
- najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego,
- szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego albo lekarza koordynatora ratownictwa medycznego,
- szpitala udzielającego świadczeń zgodnych z rodzajem i stopniem ciężkości urazu lub zachorowania, np. do centrum urazowego, ośrodka oparzeniowego, udarowego albo do ośrodka kardiologii interwencyjnej.
Aby ustalić wskazania do przyjęcia pacjenta w ośrodku specjalistycznym, zespoły ratownictwa medycznego korzystają z rozwiązań telemedycyny służących teletransmisji danych do szpitala docelowego (np. zapisu EKG).
Łączna liczba ZRM funkcjonujących w 2021 r. – 1594 (w tym zespoły funkcjonujące sezonowo).
Informacje o umowach na zadania zespołów ratownictwa medycznego (ZRM) są dostępne w „Informatorze o zawartych umowach” publikowanym w serwisie Narodowego Funduszu Zdrowia.
Szpital Specjalistyczny im. H. Klimontowicza w Gorlicach dysponuje 5 podstawowymi zespołami ratownictwa medycznego stacjonujących w:
- Gorlicach – 2 (całodobowo)
- Biecz – 1 w godzinach 7.00-23.00
- Uście Gorlickie – 1 (całodobowo)
- Łużna – 1 (całodobowo)
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym Dz.U. z 2021 r. poz. 2053